Czym jest przemoc domowa?

Czym jest przemoc domowa?

Przemoc domowa to intencjonalne działanie lub zaniechanie jednej osoby wobec drugiej, które wykorzystując przewagę sił narusza prawa i dobra osobiste jednostki, powoduje cierpienia i szkody.

O przemocy możemy mówić wtedy, gdy zostaną spełnione 4 warunki:

• Jest intencjonalnym działaniem lub zaniechaniem działania.
  Przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary.
• Występuje ma wyraźna przewaga jednej osoby nad drugą.
  W relacji jedna ze stron ma zawsze przewagę nad drugą. Osoba doświadczająca przemocy jest słabsza a sprawca silniejszy.
• Działanie lub zaniechanie jednej osoby narusza prawa i dobra osobiste  
  Osoba stosująca przemoc wykorzystuje przewagę siły, narusza podstawowe prawa partnera (np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd.).
• Osoba wobec której stosowana jest przemoc, doznaje cierpienia i szkód fizycznych i psychicznych
  Osoba stosująca przemoc naraża zdrowie i życie partnera na poważne szkody. Doświadczanie bólu i cierpienia sprawia, że osoba doświadczająca przemocy ma mniejszą zdolność do samoobrony.

Przemoc domowa jest procesem i zazwyczaj przebiega według cyklicznie pojawiających się w ich związkach zdarzeniach. Na cykl przemocy składają się trzy następujące po sobie fazy:

• Faza pierwsza to faza narastania napięcia.
  Charakteryzuje się wyczuwalnym wzrostem napięcia, drażliwości osoby stosującej przemoc,  narastającymi sytuacjami konfliktowymi pomiędzy partnerami.  Przemoc przybiera tu formę werbalną, stosunkowo łagodną. Osoba stosująca przemoc częściej może sięgać po alkohol lub substancje psychoaktywne.
  Osoba doświadczająca przemocy usiłuje natomiast za wszelka cenę opanować sytuację, przeprasza partnera za swoje zachowanie, tłumaczy zachowanie partnera.

• Druga faza to faza ostrej przemocy.
  W tej fazie napięcie wzrasta, aż następuje wybuch agresji, dochodzi do ataku. Zachowanie osoby stosującej przemoc  staje się bardzo nieprzewidywalne, gwałtowne, Wybuchy gniewu wywołują najczęściej małe drobiazgi. Dochodzi do eksplozji zachowań agresywnych, które mogą objawiać się  używaniem przemocy fizycznej, można zaobserwować też silne natężenie agresji słownej.
  Osoba doświadczająca przemocy stara się uspokoić partnera i ochronić siebie. Po zakończeniu wybuchu przemocy często jest oszołomiona,  odczuwa wstyd i przerażenie, jak również złość i bezradność.

• Ostatnia faza to faza „miesiąca miodowego”.
  Po napaści osoba stosująca przemoc wyraża skruchę, przeprasza, obiecuje poprawę, stara się znaleźć zewnętrzne wytłumaczenia dla swojego zachowania. Dzięki takiemu zachowaniu osoba doświadczająca przemocy zaczyna wierzyć, że partner zmienił się i akt przemocy był tylko incydentem. Jeżeli we wcześniejszym etapie została uruchomiona droga prawna (złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, sprawa rozwodowa itp.), osoba doświadczająca przemocy zazwyczaj wycofuje z tych działań. Jednak po pewnym czasie, niezależnie od postępowania partnera, osoba stosująca przemoc nie wytrzymuje i cały cykl  rozpoczyna się od nowa.  Zagrożeniem  tej fazy pozostaje  fakt, że przemoc w następnym cyklu staje się gwałtowniejsza.
  Cykle takie mogą trwać przez wiele lat, przy czym zwykle fazy „miodowego miesiąca”, skracają się, natomiast wydłużają i bardziej dramatycznie przebiegają fazy narastania napięcia i gwałtownej przemocy. To co kiedyś w fazie „miodowego miesiąca” było przyjemnością przekształca się w unikanie przykrości  i bólu. Zdarza się, ze po pewnym czasie faza miodowego miesiąca zanika całkowicie i pozostają tylko dwie fazy.

Specjaliści wyróżniają pięć podstawowych form przemocy w rodzinie, gdzie poszczególne formy najczęściej występują w połączeniu z innymi:

1. fizyczna – najbardziej widoczna i najtrudniejsza do ukrycia, od szturchania, popychania, ciągnięcia za włosy, uszy, aż po zachowania powodujące ostre urazy fizyczne wymagające hospitalizacji. To właśnie jej drastyczne przykłady są pokazywane przez media.
2. psychiczna – najtrudniejsza do udowodnienia, często zaczyna się niepostrzeżenie, od ignorowania czyichś potrzeb, krytykowania poglądów, zazdrości, ograniczania kontaktów z bliskimi, po oskarżanie, poniżanie, wyśmiewanie, upokarzanie, szantażowanie i groźby;
3. ekonomiczna/materialna – uniemożliwianie podjęcie pracy, dostępu do wspólnych środków finansowych  i dóbr materialnych, odbieranie zarobionych pieniędzy, niszczenie własności, niełożenie na utrzymanie rodziny;
4. seksualna – przedmiotowe traktowanie drugiej osoby w celu zaspakajania własnych potrzeb seksualnych, zmuszanie do nieakceptowanych przez partnera praktyk i zachowań seksualnych (od sytuacji zmuszania do oglądania pornografii po gwałt);
5. zaniedbanie – najczęściej stosowane wobec dzieci, a objawiające się niezaspokajaniem ich podstawowych potrzeb emocjonalnych i fizycznych.
   O zaniedbaniu mówimy  w przypadku odrzucenia emocjonalnego dziecka, braku zainteresowania jego rozwojem, problemami,   a także zdrowiem i higieną.